Αγαπητοί Συμπατριώτες-Συμπατριώτισσες, αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, αξιότιμα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, αγαπητοί προσκεκλημένοι, κάτοικοι και επισκέπτες αυτού του τόπου. Βρισκόμαστε εμπρός στην ιστορική παρουσίαση και προβολή ενός έργου λαογραφικής καταγραφής, μεγάλης πολιτιστικής σημασίας για την Κίμωλο. Ενός έργου που ενώ δημιουργήθηκε πριν από 70 σχεδόν χρόνια, αναμφίβολα αποτελεί πολιτιστικό θησαυρό για εμάς και τις μελλοντικές γενιές. Τα εύσημα φυσικά οφείλονται στην Ακαδημία Αθηνών και ιδιαιτέρως στον ερευνητή Γεώργιο Σπυριδάκη, ο οποίος με προσωπική μεθοδική και επίπονη εργασία κατέγραψε στο χαρτί την συλλογική μνήμη μιας μικρής κοινωνίας, ενός μικρού νησιού των δυτικών Κυκλάδων, της Κιμώλου μας.
Από την περίοδο που ολοκληρώθηκε η έρευνα, τα αρχεία της καταγραφής παρέμειναν άγνωστα στο ευρύ κοινό. Αποσπάσματα όπως γνωρίζουμε υπάρχουν και στα Κιμωλιακά του παπα-Γιαννη Ράμφου, μέγα λαογράφου, ιστορικού και λάτρη της Κιμώλου. Το πλήρωμα του χρόνου φτάνει και κάποιοι άνθρωποι αρχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο σύγγραμμα με όραμά την έκδοση της συγκεκριμένης έρευνας και την διάθεσή της δωρεάν σε όλες τις Κιμωλιάτικες οικογένειες. Είναι οι άνθρωποι που έχουν φύγει από την Κίμωλο, έχοντας δημιουργήσει τις Κιμωλιάτικες παροικίες σε Πειραιά, Κερατσίνι και Αθήνα, με νοσταλγία και άσβεστη αγάπη για τον τόπο τους. Αναφερόμαστε στα μέλη του Συνδέσμου των Απανταχού Κιμωλίων «Η Οδηγήτρια» που πριν 16 χρόνια ξεκίνησαν την προσπάθεια έκδοσης κάνοντας όλες τις απαιτούμενες ενέργειες και εργασίες για να καταστεί εφικτό, διαδραματίζοντας εν τέλει τον πλέον ουσιαστικό και καταλυτικό ρόλο στην έκδοση του βιβλίου.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:
Τον Μάρτιο του 2000 το μέλος της Νεολαίας και πτυχιούχος φοιτητής Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πέτρος Μουστάκας, ενημερώνει το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου για την ύπαρξη της καταγραφής. Το Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο τον κ. Τάκη Σάρδη, Αντιπρόεδρο την κ. Ρούσου Πελάγια και Γεν.Γραμματέα τον κ. Γεώργιο Αντωνιου Βεντούρη ενεργεί άμεσα και αποστέλλει αίτημα στην Εφορευτική Επιτροπή του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας ώστε να αναλάβει την επιμέλεια έκδοσης και την οικονομική κάλυψη της καταγραφής. Το αίτημα γίνεται δεκτό και ως πρώτο βήμα τίθεται η αντιγραφή του χειρόγραφου σε ηλεκτρονική μορφή. Για το σκοπό αυτό δαπανώνται τον Νοέμβριο του 2000, 100.000 Δρχ. με αιτιολογία “καταγραφή χειρογράφου Σπυριδάκη στον Η/Υ”.
Στη Γενική Συνέλευση του Ιανουαρίου 2001 το Διοικητικό Συμβούλιο ενημερώνει το σώμα για την καταγραφή και για τη συνεχή και ουσιαστική συμβολή του Πέτρου Μουστάκα ο οποίος έκανε όλες τις επαφές με την Ακαδημία Αθηνών. Επιπρόσθετα αναφέρεται πως χορηγός της έκδοσης θα είναι ο συμπατριώτης μας Απόστολος Κων/νου Βεντούρης. Εν συνεχεία η Γενική Συνέλευση συστήνει Επιτροπή Πολιτισμού και Παράδοσης όπου υπεύθυνοι τοποθετούνται ο κ. Πέτρος Μουστάκας στον τομέα της καταγραφής Σπυριδάκη και η κ. Δέσποινα Αθανασιάδου-Βεντούρη στον τομέα των Παραδοσιακών Φορεσιών, ενώ παράλληλα το ποσόν των 2.000.000 Δρχ, που επιχορηγήθηκε ο Σύνδεσμος από το Υπουργείο Πολιτισμού, δεσμεύεται για το έτος 2001 όπως χρησιμοποιηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο με προτεραιότητα την ολοκλήρωση των δύο αυτών προσπαθειών.
Τον Φεβρουάριο του 2001 αποστέλλεται δελτίο τύπου από τον Σύνδεσμο στην εφημερίδα «Κιμωλιακά Νέα», εκδόσεως Θεόδωρου-Γεράσιμου Μαγκανιώτη με θέμα την καταγραφή Σπυριδάκη και Παραδοσιακή Φορεσιά. Εκεί το Διοικητικό Συμβούλιο ενημερώνει τους Απανταχού Κιμωλιάτες πως η αντιγραφή σε ηλεκτρονική μορφή του χειρογράφου ολοκληρώθηκε και άρχισε η περαιτέρω επεξεργασία του για την έκδοση του σχετικού βιβλίου. Ακολούθως τον Μάρτιο του 2001 εξοφλούνται άλλες 100.000 Δρχ. στην κ. Μυρτώ Κυριακοπούλου με αιτιολογία δαπάνης “δαχτυλογράφηση κειμένου Σπυριδάκη”.
Στη Γενική Συνέλευση του 2002 το Διοικητικό Συμβούλιο ενημερώνει το Σώμα σχετικά με την καταγραφή πως παρελήφθησαν από το Κέντρο Λαογραφίας σε δισκέτες τα δαχτυλογραφημένα κείμενα και φωτοτυπίες του χειρογράφου και πως ήδη γίνεται η σχετική επεξεργασία από τα μέλη του Συνδέσμου. Ένα χρόνο μετά στη Γενική Συνέλευση του 2003 το Διοικητικό Συμβούλιο ενημερώνει πως τη μέχρι τότε επεξεργασία της καταγραφής Σπυριδάκη την παραδίδει στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο με την ευχή να τελειώσει. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο που προκύπτει από τις αρχαιρεσίες έχει ως Πρόεδρο τον Γεώργιο Αντωνίου Βεντούρη, Αντιπρόεδρο τον κ. Τάκη Σάρδη και Γενικό Γραμματέα τον Ανάργυρο Μπουκουβάλα.
Από εκεί και έπειτα δεν υπάρχει καμία αναφορά για την καταγραφή στα πρακτικά των Γενικών Συνελεύσεων, του Διοικητικού Συμβουλίου καθώς επίσης ούτε στην αλληλογραφία του Συνδέσμου μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2009 όπου κοινοποιείται στον Σύνδεσμο επιστολή του Κοινοτάρχη Κιμώλου κ. Θεόδωρου-Γεράσιμου Μαγκανιώτη προς την κ. Αικατερίνη Καμηλάκη, Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών στην οποία αναφέρεται πως η Κοινότητα Κιμώλου αναλαμβάνει πρωτοβουλία για όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες έγκαιρης έκδοσης. Παράλληλα ζητά αποδοχή της πρότασης αυτής από τον χορηγό Απόστολο Κων/νου Βεντούρη και από τον Σύνδεσμο Απανταχού Κιμωλίων στον οποίο ο Κοινοτάρχης δεσμεύεται πως θα εισηγηθεί στο υπό έκδοση βιβλίο να υπάρξει ιδιαίτερη αναφορά στην οποία θα επισημαίνεται η σημαντική προσφορά του Συνδέσμου στις προσπάθειες έκδοσης, από την περίοδο παραλαβής του αντιγράφου μέχρι της αναμενόμενης θετικής απάντησης στην πρόταση του.
Ο Σύνδεσμος, με Πρόεδρο τον κ. Γιάννη Ελευθ. Βεντούρη, Αντιπρόεδρο τον κ. Ράμφο Δημήτρη και Γεν.Γραμματέα την κ. Μαρία Λογοθέτη, απορρίπτει ρητά και κατηγορηματικά την πρόταση του κ. Μαγκανιώτη με επιστολή του στην οποία επισυνάπτονται όλα τα απαραίτητα έγγραφα, στα οποία αναφερθήκαμε νωρίτερα, όπου αποδεικνύουν τις επαφές του Συνδέσμου με την Ακαδημία καθώς και τις μέχρι τότε εργασίες που είχαν γίνει στον Σύνδεσμο, εργασίες επίπονες και χρονοβόρες αλλά απαραίτητες για την έκδοση του βιβλίου καθώς χωρίς αυτές η έκδοση του βιβλίου θα ήταν αδύνατη. Στην επιστολή αυτή ο κ. Μαγκανιώτης απαντά και αφού καλεί τον Σύνδεσμο να προβληματιστεί για την διαφαινόμενη τύχη του βιβλίου αναφέρει πως θα παρακολουθεί με ενδιαφέρον την εξέλιξη έκδοσης του, αγνοώντας παντελώς τις ενστάσεις του Συνδέσμου και τα στοιχεία που προσκομίσθηκαν.
Μετά από αυτές τις επιστολές το Διοικητικό Συμβούλιο ενήργησε άμεσα, ήρθε σε επαφή με την Ακαδημία Αθηνών και μετά από συνάντηση με την κ. Αικατερίνη Καμηλάκη, τον Ιανουάριο του 2010 εστάλησαν από την Ακαδημία οι προδιαγραφές για την έκδοση του βιβλίου. Ο Σύνδεσμος συγκέντρωσε προσφορές για την έκδοση του βιβλίου αλλά για άγνωστο λόγο η έκδοση δεν προχώρησε ποτέ. Έκτοτε δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά για το βιβλίο. Μετά τον Μάρτιο του 2015 όπου ανέλαβε το παρόν Διοικητικό Συμβούλιο και μετά την γνωστοποίηση του προλόγου του εν λόγω βιβλίου από τον νυν Δήμαρχο Κιμώλου Κωνσταντίνο Βεντούρη, ο Σύνδεσμος ζήτησε να προλογίσει και αυτός το βιβλίο, λόγω του καταλυτικού ρόλου που είχε στην προσπάθεια έκδοσης του. Αυτό δεν κατέστη δυνατόν καθώς το βιβλίο ήταν ήδη σε διαδικασία εκτύπωσης.
Συνοψίζοντας, ελπίζουμε ότι με την παράθεση όλων των παραπάνω είναι σαφής η καταλυτική προσφορά του Συνδέσμου των Απανταχού Κιμωλιών «Η Οδηγήτρια» στην διαδικασία έκδοσης του συγκεκριμένου πονήματος. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως χωρίς την προσφορά του Συνδέσμου η σημερινή ιστορική ημέρα, για τον πολιτισμό και την ιστορία του νησιού μας, θα ήταν ανέφικτη. Γίνεται επίσης σαφές, σε όσους διαβάσουν τον πρόλογο του βιβλίου, πως η δέσμευση του τότε Κοινοτάρχη για ιδιαίτερη αναφορά στη σημαντική συνεισφορά του Συνδέσμου δεν έγινε πράξη, αυτή η παράβλεψη διορθώθηκε εν τέλει από τον Δήμο Κιμώλου και τον νυν Δήμαρχο Κωνσταντίνο Βεντούρη και θα θέλαμε να τον ευχαριστήσουμε θερμά για την δυνατότητα που μας έδωσε να αποκαταστήσουμε ιστορικά από αυτό το βήμα όλα τα παραπάνω. Επίσης γίνεται σαφές πως από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι η αρχική δαχτυλογράφηση των χειρογράφων κειμένων έγινε από τον κ. Γεώργιο Αντωνίου Βεντούρη και από την κ. Δέσποινα Αθανασιάδου Βεντούρη, αλλά θεσμικά από τον Σύνδεσμο των Απανταχού Κιμωλίων «Η Οδηγήτρια» που κάλυψε το αρχικό κόστος μεταφοράς του χειρογράφου σε ψηφιακή μορφή.
Θεωρούμε ηθικό χρέος ως προς την ενενήντα-επτάχρονη Ιστορία του Σωματείου μας και την τεράστια συνεισφορά του στον πολιτισμό του τόπου μας την επισήμανση των παραπάνω και δεσμευόμαστε πως θα είμαστε στην διάθεση των Απανταχού Κιμωλίων ως φορέας πολιτισμού και παράδοσης χρηματοδοτώντας όποτε χρειαστεί την επανέκδοση του Ιστορικού αυτού βιβλίου.
Είναι μεγάλη χαρά για εμάς η έκδοση των Λαογραφικών Σύμμεικτων Κιμώλου, ενός βιβλίου που σίγουρα θα αποτελέσει ένα εργαλείο στα χέρια της γενιάς μας αλλά και των μετέπειτα, καθώς μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε την παράδοση και τον πολιτισμό του νησιού μας, την ζωή, την μουσική και τις συνήθειες των παππούδων μας.
Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστούμε τον Δήμο Κιμώλου για την πρόσκληση καθώς επίσης για την συνεχή και αμοιβαία συνεργασία στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας.
