Τι είναι η αιμοδοσία;
Αιμοδοσία είναι η διαδικασία λήψης αίματος από έναν αιμοδότη για κάποιον που το έχει ανάγκη (αιμολήπτης). Η αιμοδοσία στην Ελλάδα είναι μη αμειβόμενη και πραγματοποιείται είτε μέσω τραπεζών αίματος είτε εθελοντικά.
Τράπεζα αίματος θεωρείται ένας λογαριασμός πίστωσης αίματος σε νοσοκομείο, ο οποίος δημιουργείται νομικά και όσο αίμα δίνουν τα μέλη του, τόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους υπεύθυνους της τράπεζας για οποιονδήποτε σκοπό επιθυμούν.
Εθελοντική αιμοδοσία ονομάζεται η δωρεά μονάδων αίματος σε ένα νοσοκομείο, ώστε αυτές να χρησιμοποιηθούν όπως κρίνουν καλύτερα οι γιατροί του. Κάθε εθελοντής αιμοδότης, αφού δώσει αίμα για πρώτη φορά, χορηγείται με μία κάρτα εθελοντή αιμοδότη η οποία περιέχει τα προσωπικά του στοιχεία, τον τύπο αίματος και το πότε, πού και πόσες φορές, έχει δώσει αίμα. Μέσω της κάρτας, ο εθελοντής αιμοδότης μπορεί να διαχειριστεί τις μονάδες αίματος του όπως επιθυμεί.
Ποιος ο λόγος να δώσω αίμα;
Από τις μικροχειρουργικές επεμβάσεις μέχρι τις πολύωρες επεμβάσεις, από την αιμοκάθαρση μέχρι τη μεσογειακή αναιμία, από τη χορήγηση λευκών αιμοσφαιρίων μέχρι τα τροχαία ατυχήματα, παντού χρειαζόμαστε μονάδες αίματος. Οι μονάδες που απαιτούνται για τις προηγούμενες ανάγκες δε μπορούν να παραχθούν με οποιονδήποτε τρόπο, παρά μόνο να ληφθούν μέσω αιμοληψίας.
Η Ελλάδα χρειάζεται ετησίως περίπου 650.000 μονάδες αίματος για να καλύψει τις ανάγκες της. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, το 43% των αναγκών καλύπτουν οι Εθελοντές Αιμοδότες (αίμα Α’ διαλογής*), το 5% οι ένοπλες Δυνάμεις, το 2% ο Ελβετικός Ερυθρός Σταυρός (αγορά του ελληνικού κράτους) και το υπόλοιπο 50%, δυστυχώς, καλύπτεται μετά από ψυχολογικό πόλεμο και τεράστια πίεση προς συγγενείς και φίλους των ασθενών (αίμα Β’ διαλογής*).
Δίνοντας εθελοντικά αίμα, οι εθελοντές αιμοδότες μπορούν να βοηθήσουν να σωθούν έως και τρεις ζωές με μία μονάδα αίματος τους.
*Η διαφορά μεταξύ αίματος Α’ και Β’ διαλογής, είναι ότι στην πρώτη περίπτωση οι εθελοντές αιμοδότες είναι απόλυτα ειλικρινείς σχετικά με το ιατρικό ιστορικό, ενώ στη δεύτερη περίπτωση οι κατά ανάγκη αιμοδότες κρύβουν στοιχεία λόγω της πίεσης που έχουν δεχτεί.
Μπορώ να δώσω αίμα;
Για να μπορέσεις να αιμοδοτήσεις, πρέπει να είσαι πάνω από 18 ετών, να είσαι πάνω από 50 κιλά αν είσαι γυναίκα και πάνω από 60 κιλά αν είσαι άντρας, να έχεις φυσιολογικό αιματοκρίτη και πίεση, και φυσικά να έχεις θέληση να χαρίσεις 10 λεπτά από τον χρόνο σου για να σώσεις ζωές.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις που μπορούν να σε εμποδίσουν, πρόσκαιρα ή οριστικά, να γίνεις εθελοντής αιμοδότης. Πιο συγκεκριμένα, αίμα δε μπορούν να δώσουν:
- Ασθενείς με AIDS και φορείς του ιού HIV, καθώς και άτομα με αυξημένο κίνδυνο για τη λοίμωξη αυτή
- Όσοι πάσχουν από Ηπατίτιδα Β και C
- Άτομα που πέρασαν ή πάσχουν από Ελονοσία
- Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως είναι οι διάφορες καρδιακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η χρόνια νεφροπάθεια, η ηπατοπάθεια, οι διάφορες αναιμίες ή άλλο σοβαρό νόσημα
- Άτομα που κάνουν χρήση ναρκωτικών ή είναι αλκοολικοί
- Άτομα με σοβαρές αλλεργίες
- Γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή με τοκετό τους τελευταίους 6 μήνες
- Άτομα που έχουν κάνει τατουάζ ή piercing τους τελευταίους 6 μήνες
Πρέπει να συμβουλευτείς το γιατρό της αιμοδοσίας αν:
- Παίρνεις φάρμακα
- Έχεις εμβολιαστεί πρόσφατα
- Έχεις περάσει κάποια λοίμωξη πρόσφατα
- Υποπτεύεσαι συμπτώματα ή έχεις νοσήσει από κάποιο αφροδίσιο νόσημα
Μην αγχώνεσαι, όμως, πριν δώσεις αίμα θα μιλήσεις οπωσδήποτε προσωπικά με το γιατρό της αιμοδοσίας και εκείνος θα κρίνει αν είσαι ικανός/ή να δώσεις αίμα τη συγκεκριμένη μέρα. Να θυμάσαι ότι και να μη δώσεις, έχεις ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα και θεωρείσαι για εμάς εθελοντής. Θα υπάρξουν κι άλλες ευκαιρίες να δώσεις αίμα ή να βοηθήσεις με όποιον τρόπο εσύ μπορείς.
Τι να προσέξω πριν έρθω στην αιμοδοσία;
Υπάρχουν μερικά πράγματα τα οποία πρέπει να προσέξεις, ώστε να προετοιμαστείς κατάλληλα για την αιμοδοσία και να είσαι ικανός/ή να αιμοδοτήσεις:
- Να έχεις ξεκουραστεί το προηγούμενο βράδυ (το ελάχιστο 5-6 ώρες ύπνου).
- Να μην έχεις πιει πολύ αλκοόλ ή έχεις πάρει ναρκωτικά το προηγούμενο βράδυ (με ένα ποτό δεν υπάρχει θέμα).
- Να μην είσαι άρρωστος με οποιαδήποτε ασθένεια.
- Να έχουν περάσει τουλάχιστον 6 μήνες από το καινούργιο σου piercing ή tattoo.
- Να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 μήνες από την προηγούμενη αιμοδοσία αν είσαι άντρας και 4 μήνες αν είσαι γυναίκα.
- Αν είσαι γυναίκα, να μη βρίσκεσαι σε έμμηνο ρύση ή να έχει ολοκληρωθεί η περίοδος τουλάχιστον 3 μέρες πριν.
Τέλος, μην ξεχάσεις να έχεις μαζί σου την αστυνομική ταυτότητα σου και την κάρτα εθελοντή αιμοδότη σου (εφόσον έχεις αιμοδοτήσει ξανά και διαθέτεις).
Ποια είναι η διαδικασία της αιμοδοσίας;
Η διαδικασία της αιμοδοσίας είναι ακίνδυνη για τον οργανισμό και δίνεται έγκριση από γιατρό πριν πραγματοποιηθεί, αφού πρώτα έχει συζητηθεί το ιατρικό ιστορικό του πιθανού αιμοδότη.
Πραγματοποιείται από ένα νοσοκομείο και την κινητή μονάδα αιμοδοσίας του. Το νοσοκομείο παρέχει τον ιατρικό εξοπλισμό, ο οποίος είναι αποστειρωμένος και μιας χρήσης ώστε να εξαλειφθούν οι οποιοιδήποτε κίνδυνοι, καθώς και το ιατρικό προσωπικό, το οποίο αποτελείται από νοσηλευτές/αιμολήπτες και γιατρούς, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το ιατρικό ιστορικό και για οποιοδήποτε πρόβλημα πιθανώς προκύψει.
- Αρχικά, έρχεσαι στο χώρο όπου διοργανώνεται η αιμοδοσία.
- Εκεί, θα σε υποδεχτούν άτομα της ομάδας μας και θα σου δώσουν να συμπληρώσεις έντυπο με το ιατρικό ιστορικό σου και για τη χορήγηση νέας κάρτας εθελοντή αιμοδότη, αν δεν έχεις ήδη.
- Στη συνέχεια, θα προσθέσεις το όνομα σου στη λίστα αναμονής και μόλις φτάσει η σειρά σου θα σε καλέσουν άτομα της ομάδας μας και θα σε οδηγήσουν προς την αίθουσα της αιμοδοσίας, όπου θα πραγματοποιηθούν κάποιες πρώτες εξετάσεις (αιμοσφαιρίνης και πίεσης) και ύστερα ακολουθεί συνάντηση με το γιατρό της αιμοδοσίας.
- Σε ένα προσωπικό τετ-α-τετ με το γιατρό, θα συζητήσετε το ιατρικό ιστορικό σου, ώστε εκείνος να αποφασίσει αν είσαι ικανός/ή να αιμοδοτήσεις τη συγκεκριμένη μέρα.
- Ακολουθεί μία μικρή αναμονή έως ότου αδειάσει ένα κρεββάτι αιμοδοσίας και οι νοσηλευτές του νοσοκομείου ξεκινήσουν την αιμοληψία.
- Αφού τελειώσει η αιμοληψία, θα σου δοθεί χυμός και κάποιο γλυκό/φαγητό, ώστε να γίνει πιο γρήγορα η αναπλήρωση του αίματος στο σώμα σου.
- Τέλος, θα χρειαστεί να περιμένεις μερικά λεπτά, ενώ οι εθελοντές της ομάδας μας θα σε ενημερώσουν για το τι πρέπει να προσέχεις για την υπόλοιπη μέρα μετά την αιμοδοσία.
Τι είναι η κάρτα εθελοντή αιμοδότη;
Δίνοντας για πρώτη φορά αίμα και συμπληρώνοντας το έντυπο με το ιατρικό ιστορικό σου, μπορείς να ζητήσεις να σου χορηγηθεί κάρτα εθελοντή αιμοδότη από το νοσοκομείο. Αν ήδη έχεις κάρτα, τότε θα σου προστεθεί η νέα μονάδα που έδωσες στην υπάρχουσα κάρτα.
Η κάρτα εθελοντή αιμοδότη περιέχει τα προσωπικά σου στοιχεία (τύπος αίματος και πότε, πού και πόσες φορές έχεις δώσει αίμα), καλύπτει τα άτομα πρώτου βαθμού συγγένειας για ανάγκες αίματος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα νοσοκομεία. Οι μονάδες που καταγράφονται συνολικά στην κάρτα μπορούν να χορηγηθούν (όχι οι ίδιες αλλά κάποιες κατάλληλες για τον ασθενή) και σε άτομα πέρα του συγγενικού κύκλου του ατόμου. (Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την δυνατότητα του εκάστοτε νοσοκομείου να παρέχει το αίμα που ζητάει ο εθελοντής αιμοδότης, όπως τα αποθέματα του, οι ανάγκες που έχει και λοιπά, άρα τα προηγούμενα δεδομένα δεν είναι οριστικά.)
Υπεύθυνος για τη διαχείριση των μονάδων αίματος που αναγράφονται στην κάρτα εθελοντή αιμοδότη, είναι ο κάτοχος της κάρτας, δηλαδή ο εθελοντής αιμοδότης.
Ποια είναι τα οφέλη της αιμοδοσίας στον οργανισμό μας;
Εκτός από την κάρτα εθελοντή αιμοδότη και το βασικό γεγονός ότι σώζεις ζωές, η αιμοδοσία αποδίδει οφέλη και στον ίδιο τον οργανισμό σου.
Άτομα που έχουν για παράδειγμα υψηλό αιματοκρίτη, μέσω της αιμοδοσίας βοηθούν τον οργανισμό τους να επαναφέρει τον αιματοκρίτη στα φυσιολογικά του επίπεδα.
Όλοι οι αιμοδότες περνώντας τη διαδικασία της αιμοληψίας ενδυναμώνουν τον οργανισμό τους, καθώς το σώμα αναγκάζεται να αναπαράγει το χαμένο αίμα με καινούρια λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Όλη αυτή είναι μία φυσιολογική διαδικασία, την οποία περνούν όσοι τύχουν να χάσουν αίμα για οποιονδήποτε λόγο.
Τι να προσέξω μετά την αιμοδοσία;
Αφού δώσεις αίμα και γίνεις εθελοντής αιμοδότης, δε θα γνωρίζεις πού θα καταλήξει το αίμα σου, αλλά θα είσαι σίγουρος/η πως το νοσοκομείο θα το χρησιμοποιήσει εκεί όπου θα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.
Μετά τη διαδικασία της αιμοδοσίας, θα χρειαστεί να:
- καταναλώσεις πολλά υγρά στη διάρκεια της ημέρας.
- αποφύγεις την κατανάλωση αλκοόλ μέσα στη μέρα.
- αποφύγεις το κάπνισμα για τουλάχιστον μία ώρα.
- αποφύγεις την οδήγηση για τουλάχιστον μία ώρα.
- αποφύγεις κάθε είδους έντονη σωματική καταπόνηση (π.χ. γυμναστήριο) ή τα επικίνδυνα σπορ, μέσα στη μέρα.
- αποφύγεις χώρους με συνωστισμό ή αποπνικτική ατμόσφαιρα.
- μη σηκώσεις βάρος με το χέρι που αιμοδότησες (π.χ. τσάντες, βιβλία κτλ).
Μπορείς να ξανά δώσεις αίμα μετά από 3 μήνες αν είσαι άντρας και μετά από 4 μήνες αν είσαι γυναίκα. Κείμεναέρευναεπεξεργασία: http://bloodsharing.org/
